სიდე მდებარეობს ბელეკსა და ალანიას შორის, ქალაქ მანავგატიდან 7 კმ-ში, ანტალიის აეროპორტიდან 68 კმ-ში. ეს არის კარგად მოვლილი კურორტი ისტორიული და ბუნებრივი ღირსშესანიშნაობებით, რომელიც შესაფერისია როგორც აქტიური ტურისტებისთვის, ისე წყვილების და ბავშვებიანი ოჯახების დასვენებისთვის.
ქალაქ სიდეში შემონახულია უძველესი ქუჩები, არის უამრავი კაფეები, ბარები, მაღაზიები, დისკოები. საკურორტო ზონა შედგება სოფლებისგან: ევრენსეკი, კუმკეი, სორგუნი, ტიტრეენგელი, ყიზილაჩი და ყიზილოტი. კურორტის პლაჟების უმეტესობა ქვიშიანი და ქვიშიან-კენჭიანია.
- ოჯახური დასვენებისთვის კარგია სორგუნი, გარშემორტყმული ფიჭვნარით, ნაკრძალი ტიტრეენგელი და მწვანე ევრენსეკი.
- სავაჭროდ და გასართობად -კუმკეი განვითარებული ღამის ცხოვრებით.
- მშვიდი და იაფი დასვენებისთვის – ყიზილოტი.
ისტორია
ქალაქი ძვ. წ. მე-7 საუკუნით თარიღდება. ლეგენდის თანახმად, სიდე დააარსეს ბერძენმა ჩამოსახლებულებმა. ესენი იყვნენ ბერძნები, რომლებმაც დატოვეს უზარმაზარი კულტურული მემკვიდრეობა და ქალაქი გადააქციეს მთავარ ნავსადგურად და პამფილიის ერთ-ერთ ყველაზე მნიშვნელოვან რეგიონად. ძვ. წ. მე-5 საუკუნეში მხარე სპარსელებმა დაიპყრეს, ხოლო ძვ. წ. მე-4 საუკუნეში ქალაქი ალექსანდრე დიდს ბრძოლის გარეშე ჩაბარდა. მე-3 საუკუნეში რეგიონი ეკუთვნოდა პტოლემეოსებისა და სელევკიდების წარმომადგენლებს, ხოლო ძვ. წ. მე-2 საუკუნეში სიდე გახდა პერგამოსის სამეფოს ნაწილი, რომელიც შემდეგ დაიპყრო რომმა. ძვ. წ. 1-ლ საუკუნეში ქალაქი დაიპყრეს მეკობრეებმა და მონებით ვაჭრობის ცენტრად აქციეს. ძვ. წ. 67-ე წელს რომის ჯარებმა პომპეუსის მეთაურობით დაიბრუნეს სიდე, მაგრამ მონების ბაზარი ჯერ კიდევ მოქმედებდა, სანამ მომავალი კურორტი ბიზანტიის ნაწილი არ გახდა. მე-7 საუკუნეში არაბებმა ქალაქი დაიკავეს და ყველა შენობა დაწვეს, რომელთა ნანგრევები საბოლოოდ მე-10 საუკუნეში ძლიერი მიწისძვრის შედეგად განადგურდა.
მე-20 საუკუნის 60-იან წლებში სიდეში აღმოაჩინეს უძველესი ნანგრევები და ღია ცის ქვეშ გაიხსნა მუზეუმი.
საინტერესო და სასარგებლო ფაქტები
- ძველი ისტორიკოსის სტრაბონის თანახმად, სიდე დაარსდა ძვ. წ. მე-7 საუკუნეში ძველი დასახლების ადგილას.
- სიდე ითარგმნება სიდეური ენიდან (ადგილობრივი ანატოლიური დიალექტი) როგორც „ბროწეული“ სიუხვის უძველესი სიმბოლო.
- სიდე არის მანავგატის მუნიციპალური ოლქის ნაწილი, რომლის დედაქალაქი ანტალიის სანაპიროზე მესამე უდიდესი ქალაქია ანტალიისა და ალანიას შემდეგ.
- ტიტრეენგელის სახელი დაერქვა ულამაზესი ტბის მიხედვით, რომელიც იკავებს ტერიტორიის უმეტეს ნაწილს.
- ტიტრეენგელის მხარეში ზღვაში ჩაედინება თურქეთის ულამაზესი მდინარე მანავგატი თავისი ცნობილი ჩანჩქერით.
კლიმატი
კურორტი მდებარეობს პამფილიის რეგიონის აღმოსავლეთ სანაპიროზე, პატარა ნახევარკუნძულზე. სიდეში ჭარბობს სუბტროპიკული ხმელთაშუა ზღვის კლიმატი: ზაფხული ცხელი და მშრალია და ზამთარი რბილი და წვიმიანია. წყალი ზაფხულში 28°C-მდე ტემპერატურამდე თბება, ხოლო ჰაერი - 30°C-მდე.
დასვენების საუკეთესო დროა აპრილიდან ნოემბრამდე. კურორტზე ხავერდოვანი სეზონი გრძელდება 3 თვის განმავლობაში: მაისი, სექტემბერი და ოქტომბერი. ამ დროს ზღვა საკმარისად თბილია ცურვისთვის, მაგრამ არ არის მძაფრი სიცხე, წყლიდან სასიამოვნო ზღვის ნიავი უბერავს.
სიდეს ღირსშესანიშნაობები
- ძველი სიდეს ქალაქის კედლები (ძვ. წ. II საუკუნე), რომელთა მონახულება სრულიად უფასოა.
- აპოლონის ტაძარი (ძვ. წ. II საუკუნე), სადაც, ლეგენდის თანახმად, ხვდებოდნენ დედოფალი კლეოპატრა და მარკუს ანტონიუსი. ტაძრიდან შემორჩენილია ხუთი სვეტი, რომლებიც საღამოს განათებისას ძალიან შთამბეჭდავად გამოიყურება.
- აგორა (ახ. წ. II საუკუნე) არის 90 მ ზომის ტერიტორია, სადაც ძველად ტარდებოდა კრებები და ტარდებოდა გაცხოველებული ვაჭრობა.
- რომაული თეატრი (ახ. წ. II საუკუნე), სადაც ტარდებოდა სპექტაკლები და გლადიატორთა ბრძოლები. ახლა მისგან შემორჩენილია 22 რიგი, ბარელიეფებისა და ქანდაკებების ფრაგმენტები.
- აკვედუკი (II საუკუნე) - ძველი რომაული წყალსადენი, რომელიც სასმელ წყალს მიაწვდიდა ქალაქ სიდეს მდინარე მანავგატიდან.
- ნიმფეუმის შადრევანი (II საუკუნე) - ძველი რომაული შადრევანი, რომლის სიმაღლეა 5 მ და სიგანე 35 მ.
- ბიზანტიური ბაზილიკა (ძვ. წ. VI საუკუნე) - უძველესი ქვის შენობა თურქეთში, რომელიც აღმართულია იმპერატორ იუსტინიანეს მმართველობის დროს.
- სიდეს ანტიკური მუზეუმი, გახსნილი 1962 წელს აღდგენილ ახ. წ. II საუკუნის რომაულ აბანოებში. აქ წარმოდგენილია ფრესკები, რომლებიც ამშვენებს ნიმფეუმს, აკვედუკის მილები, ათენასა და აპოლონის ქანდაკებები, სამსხვერპლო, ქვიშის საათი, ბარელიეფები, ქანდაკებები და ძველ ქალაქ სიდეში ნაპოვნი მრავალი სხვა ექსპონატი.
რა უნდა გააკეთოთ სიდეში?
- გაისეირნეთ სიდეს ძველ ნაწილში და ჩაეფლეთ ანტიკურ ხანაში.
- მიიღეთ ადრენალინის მუხტი რაფტინგზე ეროვნულ პარკში „კანიონ კეპრიულიუ“.
- დატკბით მანავგატას ჩანჩქერით და თან გასინჯეთ ახლად დაჭერილი კალმახი ერთ-ერთ პატარა თევზის რესტორანში.
- ჩაყვინთეთ აკვალანგით მეორე მსოფლიო ომის დროს მცირე სიღრმეზე ჩაძირული გემის და თვითმფრინავის შესასწავლად.
- გადაიღეთ მდინარის კუს სურათები მანავგატის ველზე.
- ეწვიეთ ალტინბესიკის მღვიმეს პატარა ტბებით, სტალაქტიტებით და სტალაგმიტებით.
- წადით საყიდლებზე მანავგატში, სადაც ყოველ ორშაბათს ტარდება ბაზარი. აქ შეგიძლიათ იაფად შეიძინოთ ხილი, თურქული ჩაი, შინაური ზეითუნის ზეთი, აგრეთვე იაფი კარგი ხარისხის ნაქსოვი ტანსაცმელი, ბამბის და ტყავის ნაწარმი.
სიდეს პლაჟები
სიდეს ს აქვს 2 დიდი პლაჟი, რომლებიც მდებარეობს ყურეში. ერთი ნახევარკუნძულის აღმოსავლეთ მხარეს, მეორე კი დასავლეთ მხარეს, და მყუდრო ქვიშიანი ყურე ანტიკურ ქალაქში.
აღმოსავლეთ სანაპიროზე შეგიძლიათ ნახოთ უძველესი ნანგრევები და დაისვენოთ ქალაქის ხმაურისგან. სანაპიროზე იზრდება წიწვოვანი და ნარინჯისფერი კორომები. ცოტა უფრო შორს სანაპირო ზოლის გასწვრივ შეგიძლიათ ნახოთ კუს ერთ-ერთი ულამაზესი პლაჟი მთელ ხმელთაშუა ზღვაში.
დასავლეთის სანაპირო მოეწონება აქტიურ ტურისტებს, თევზაობის, ყვინთვისა და წყლის სპორტის მოყვარულებს.
ყვინთვა
სიდეს მიდამოებში ძევს ცნობილი ფრანგული სამხედრო ხომალდი „სან დიდიე“ და ამერიკული სამხედრო თვითმფრინავი ჰადლეის ჰარემ, რომელიც მეორე მსოფლიო ომის დროს ჩაიძირნენ. ზოგიერთი დეტალი ამოიღეს ფსკერიდან, მათ ნახავთ სტამბოლის მუზეუმში.
გარდა ამისა, კურორტის მახლობლად არის თვალწარმტაცი მარჯნის რიფები, სადაც შეგიძლიათ ნახოთ სხვადასხვა ფერის აქტინიები, თევზის გუნდები და ზღვის ვარსკვლავები.
ბავშვთა ინფრასტრუქტურა
სიდე - ბავშვებთან ერთად მშვიდი დასვენების დიდი არჩევანი. ტურისტებს გარს აკრავს მწვანე კანიონის პირველქმნილი ბუნება, ტავრის მთების ნაკრძალი, კრისტალურად სუფთა ზღვა და ორგანული პროდუქტები საკუთარი ფერმებიდან. ეყალში მცირედ დამრეცი შესასვლელი, მრავალი წყლის გასართობი, აქტიური ანიმაცია სასტუმროებში, მრავალფეროვანი კვება, ფართო აუზი ბავშვთა ზონებით, წყლის პარკები და მოედნები – ამ ყველაფერს თქვენ ნახავთ კურორტ სიდეში.
